Bij de presentatie van De Toren van Babel – Allegorese en Iconografie door Ad Lansink en Harrie Gerritz in Museumpark Orientalis

Wat het toeval of genade, dat ik in 1973 kunstenaar Harrie Gerritz leerde kennen, via zijn broer Harrie, wethouder van Wijchen en (mede) lid van de Stadsgewestraad Nijmegen? Wa het toeval (of toch inductie), dat ik in 1979 de voorkeursvolgorde voor afvalbeheer vastlegde in een motie, die vervolgens unaniem door de Tweede Kamer werd aanvaard? Wat het toeval (nee toch?), dat die afvalhiërarchie na de wettelijke codificatie in 1993 plotseling de Ladder van Lansink is gaan heten? Was het toeval, dat Jan van Laarhoven, directeur van het Bijbels Openlucht Museum (nu Museumpark Orientalis) in 1998, mij kort voor mijn vertrek uit de Tweede Kamer vroeg om de expositie De Waanzin ten Top over de Toren van Babel te openen met een toespraak over hoogmoed, spraakverwarring en politiek?

Was het toeval, dat ruim tien jaar later Hannet de Vries, destijds directeur van de VAR in Wilp, mij aanspoorde met haar een boek over de Ladder van Lansink te schrijven. De mensen moesten toch weten, wat drie decennia eerder mijn drijfveren waren geweest, en wat de toekomst ons kan brengen? Was het toeval of toch genade, dat ik in 2011 boekontwerper Sophie van Kempen ontmoette in het atelier van Lucy Besson? Het was geen toeval (wel deductie, afgeleide) dat Jan Storm, toen net oud-directeur van NedVang, mij stimuleerde om een Engelstalig boek te schrijven over de afvalhierarchie als een ‘routemap’ voor circulaire economie. Op de burelen van de Europese Commissie had hij ontdekt, dat de Ladder van Lansink daar een onmiskenbare leidraad was voor de circulariteit van het afvalbeheer.

In de tweede helft van 2015 gingen Jan Storm en ik aan de slag: hij met fondsenwerving en formering van een ‘Editorial Board’ en ik met nadenken over en schrijven van het boek, dat aanvankelijk Circular Power zou gaan heten, maar na een goed gesprek met Bart de Bruin – nu directeur vaan Dar – de titel kreeg: Challenging Changes – Connecting Waste Hierarchy and Circular Economy. De fondsenwerving verliep voorspoedig, het schrijfwerk ook. In de loop van 2016 werd duidelijk, dat Challenging Changes in de loop van 2017 kon verschijnen. Sophie van Kempen had intussen een fraai boekontwerp voor ogen, en ruim voor het verschijnen ook een bijzondere omslag, daarbij geïnspireerd door de zeefdruk ‘De Ladder van Lansink’, die Harrie Gerritz in 2012 op verzoek van Attero (Wijster) had ontworpen. De open-hart-operatie, die ik in februari 2017 moest ondergaan, kostte enkele maanden. Maar na de revalidatie bleek al gauw, dat Challenging Changes in October 2017 het licht kon zien.

Delen en uitwisseling van kennis en ervaring over de landsgrenzen heen: dat was van het begin af de bedoeling van stimulator Jan Storm en mijzelf, en ook van de ‘editorial board’ die mij met raad en daad terzijde heeft gestaan. Het belang van ‘sharing knowledge’ bleek al bij de boek-presentatie en – twee weken later – bij het GSTIC-Congres van VITO, beide in Brussel. Het werd nog duidelijker in de loop van 2018 uit de bestellingen uit een groot aantal landen, niet alleen in Europa maar ook in Azië en Amerika. Uitnodigingen voor presentaties in België, Zweden, Libanon en Zuid-Afrika onderstrepen de internationale belangstelling voor ‘Challenging Changes’. De waardering kreeg op een voor mij verrassende wijze gestalte in de toekenning van de prestigieuze ISWA Publication Award 2018 in Kuala Lumpur tijdens het ‘World Congress 2018 van de International Solid Waste Association

Terug naar de vraag van het toeval, of beter: de genade die je toevalt (aldus kunstkenner Willem van Lieshout tijdens een discussie met kunstenaars en vrienden). Ergens in 2017 bezocht ik met Ans Lansink en Sophie van Kempen, het kleine ‘hometeam’ van Challenging Changes, in Galerie Agnes Raben de presentatie van een kunstenaarsboek van Thomas Verbogt. De boekontwerper van Challenging Changes liet zich – overigens in alle bescheidenheid – ontvallen, dat zij ook wel eens een bibliofiele editie wilde maken. Die gedachte heb ik in mijn oren geknoopt, en er weer uitgehaald kort nadat de toekenning van de ISWA Publication Award openbaar werd gemaakt. De waardering – zo dacht ik hardop – moet ik delen met de mensen en instellingen, die Challenging Changes financieel of anderszins mogelijk hebben gemaakt: de leden van de ‘Editorial Board’ met Jan Storm voorop, de sponsoren en enkele bedrijven, die zonder een letter gezien te hebben een fors aantal boeken bestelden.

Over een passend geschenk hoefde ik niet lang na te denken: de toevals- en genadetreffers leidden vrijwel vanzelf tot het besluit om de voordracht over de Toren van Babel (1998), die een van de meest gelezen teksten op www.adlansink.nl blijkt te zijn, te actualiseren en om te zetten in een negental columns over de mythe en moraal van het in Genesis 11 genoemde (dus) Bijbelse bouwwerk. Harrie Gerritz en Sophie van Kempen deelden meteen mijn uitdaging en boden inhoudelijke en enthousiaste medewerking. De veelzijdige kunstenaar uit Wijchen zegde twee toepasselijke zeefdrukken toe, en Sophie, de even bescheiden als doortastende boekontwerper zorgde voor een bijzondere vormgeving. Zij vertaalde de negen bouwlagen (of zij het vensters?) van Harrie Gerritz’ vesrie van de Toren van Babel in een boek, dat zowel kijkers als lezers zal verrassen. De Nijmeegse drukkers – DPN-Rikken Print en Kurtface – hebben een fraaie prestatie geleverd door een mooie afwerking van Sophie’s ‘vondsten’: uitsneden in de witte pagina’s en witte zeefdruk van de columns op blauwe bladzijden.

De Toren van Babel werd een dag voor het passeren van mijn 17e lustrumpaal gepresenteerd in – waar kon het anders – Museumpark Orientalis. Voorafgaan aan de officiële, door Peter Zuydgeest gemodereerde boekpresentatie, bezochten de gasten een deel van het park met de door Rob Verwer en Meg Mercx in 2017 opgerichte Toren van Babel. Voor de onthulling van het ‘kunstenaarsboek’ – een met wit linnen bedekte cassette met twee zeefdrukken en een tweetalig boek van 80 pagina’s – gaf Eduard Kimman SJ met welgekozen woorden een verrassende bespiegeling over Genesis 11, daarbij zonder blikken of blozen de auteur van De Toren van Babel feliciterend met zijn 65e (bewuste vergissing) verjaardag, en zijn boek. De overhandiging van de edities 1 tot en met 20 bood mij de gelegenheid alle mensen, die me op enigerlei wijze geholpen hebben bij de realisering van Challenging Changes in het licht van Le Souk d’Orient te zetten. Uitbundige felicitaties waren er natuurlijk ook voor de beide in Arnhem opgeleide kunstenaars Harrie Gerritz en Sophie van Kempen, en de drukkers Leo Schrijver (DPN) en Henk van de Laar (Kurt Face), die elk een staaltje van hun kunnen hebben laten zien.

Look at an important cash prize for win. adlansink.nl
http://bit.ly/2Kyu8kV