Toeval of genade?

Jan Storm is blij met Challenging Changes (Foto: Sophie van Kempen)

Toeval bestaat niet, genade wel. Ik herinnerde me onlangs die woorden van Han Klinkhamer, toen ik Challenging Changes – Connecting Waste Hierarchy and Circular Economy in Brussel voor het eerst mocht tonen aan een reeks prominente gasten. Toen ik de kunstenaar uit Demen vroeg naar de karakteristieke verbeelding van landschappen, ontkende hij het bestaan van toeval. Was de aanzet tot het schrijven van Challenging Changes toeval? Een buitenstaander zou op die vraag misschien ja zeggen, wanneer hij hoort, dat mijn nieuwe boek zijn ontstaan dankt aan forse kritiek van AVR in het Financieel Dagblad op de Ladder van Lansink. Wat was namelijk het geval? Mijn te verwachten weerwoord leidde op voorstel van ‘mediator’ Jan Storm tot een inhoudelijk gesprek met Jasper de Jong, de commercieel directeur van AVR, die in het FD zijn ongenoegen over het permanente karakter van de afvalhiërarchie had kenbaar gemaakt. Het constructieve gesprek in Nijmegen kreeg een positief vervolg tijdens een werkbezoek van Jan Storm en mij aan de inmiddels vernieuwde installaties van AVR in Rotterdam. De gesprekken vergrootten het besef in de blijvende betekenis van de voorkeursvolgorde. Duidelijk werd ook, dat AVR met levering van stoom, nuttige toepassing van CO2 en mogelijke opwerking van bodemassen enkele sporten van de ladder met succes had beklommen. Tijdens de gesprekken groeide bij ‘verbinder’ Jan Storm de wens om een connectie te maken tussen de voorkeursvolgorde van het afvalbeheer en de circulaire economie. Hij wist mij te overtuigen van het belang van internationale verspreiding van het bijna veertig jaar oude paradigma. De ladder zou een goede richtingwijzer zijn voor de transitie naar circulaire economie.

Ad Lansink signeert zijn nieuwe boek voor de gasten van de boekpresentatie in Brussel (Foto: Sophie van Kempen)

Was het toeval of genade, de publicatie van opiniebijdragen in het Financieel Dagblad? Vast staat, dat zonder die artikelen allerlei contacten niet tot stand waren gekomen, en Challenging Changes waarschijnlijk evenmin. Dat mijn nieuwe boek op 11 oktober 2017 te Brussel in het gebouw van de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de EU gepresenteerd kon worden, is niet alleen aan AVR en enkele belangrijke sponsoren te danken. Mijn waardering geldt daarom ook andere personen en instanties, ook wanneer nieuwgierigheid een van de drijfveren was. De schrijverij kwam uiteraard voor mijn rekening, maar voor documentatie, vormgeving en boekproductie waren andere mensen en disciplines onmisbaar. De ‘Editorial Board’ bestaande uit Jan Storm, Bart de Bruin, Hannet de Vries-in ’t Veld, Ton Holtkamp en Dick Zwaveling, stond mij met raad en daad terzijde. Een van die daden betreft de opzet van een eigen website (www.challengingchanges.eu) voor het project, dat verder reikt dan een loutere boekproductie. Actualisering blijft daarmee mogelijk, evenals actuele commentaren op al dan niet verwachte ontwikkelingen. Bij de officiële presentatie van het boek in Brussel heb ik naast een korte terugblik op de ladder en een samenvatting van mijn bevindingen ook in anekdotische zin aangegeven, hoe onverwachte impulsen de aanzet kunnen geven tot nieuwe activiteiten. Het schrijven van een omvangrijk boek over de permanente betekenis van preventie en hergebruik voor de transitie naar circulaire economie is wellicht een atypische vorm van innovatie, tussen toeval en genade.  [RMB 2017.7 – Nov 2017]