Het Gezicht van Nijmegen en De Kaaisjouwer
Kunst en politiek: dat is een moeizame verhouding, vooral wanneer de openbare ruimte in het geding is. Ik herinner me het debat in de Nijmeegse Gemeenteraad, begin jaren zeventig, over de Blokken van Struycken. De aankoop werd met een meerderheid van een paar stemmen beslist. Vrijwel alle fracties – het waren er toen maar vijf – stemden verdeeld. De Blokken van Struycken doorstonden gelukkig de politieke smaak-test, zij het op het nippertje. Een andere publieke blikvanger, waarbij ik nauw betrokken was – de Zonneboom van Andreas Hetfeld – bleef een smaaktest bespaard, ook al moesten Andreas en ik kritiek van de Commissie Beeldkwaliteit weerleggen voordat we in 2012 het met steun van bedrijfsleven en gemeente Nijmegen gerealiseerde kinetische kunstwerk bij Station Heyendaal en het ROC Technovium mochten plaatsen.
Nu Andreas Hetfeld met volle overgave hart, hoofd en handen inzet voor de realisering van het Gezicht van Nijmegen – het meer-mans-grote masker, dat aan de Spiegelwaal gaat verrijzen – is in de oudste stad van Nederland een discussie losgebarsten over een ander beeld, dat in de openbare ruimte gestalte moet krijgen. Het is de Waterwolf, die na de herinrichting van de oostelijke Waalkade bezoekers moet verleiden tot een selfie, althans volgens wethouder Noel Vergunst, die met een geforceerde verwijzing naar het Romeins verleden zijn handen in het publieke vuur heeft gestoken voor dit even artistieke als discutabele project. Zit Nijmegen echt te wachten op een Waterwolf met Romeinse halsband, zo vraagt menig kunst- en stad-lievende burger zich af. Waarom krijgt de Kaaisjouwer van Margriet Hovens geen plaats op de plek, waar de arme zakkendragers hun zware werk ooit verrichtten?
Trouwens, het Gezicht van Nijmegen – resultaat van een artistieke wedstrijd ter opluchting van het gebied rond de Spiegelwaal – zou evenmin op de oostelijke Waalkade misstaan, niet ver van het Valkhof, waar het originele Romeinse masker te bezichtigen is. De Commissie Beeldkwaliteit beoordeelt elk project op eigen merites, veelal kritisch en met ongedachte invalshoeken, zo weet ik uit ervaring. De Hommage aan de Sint Steven van kunstenaar en ex-prins Toon Heijmans, te bewonderen schuin tegenover het Stadhuis, was volgens de Kunstcommissie te anekdotisch. De commissie vergat dat carnaval anekdotische trekken heeft. Maar de bronzen schepping van Toon Heijmans staat er wel, sinds 2006. Zelfs unanieme adviezen van bevoegde commissie kunnen dus in de wind geslagen worden.
Zou dat ook kunnen met de Waterwolf van de Space Cowboys, een kunstenaarsduo uit Deventer ? Dat valt te bezien, nu de opdrachtgever en de vergunningverlener samenvallen in hetzelfde bestuursorgaan: het College van B & W, dat overigens wel – en niet alleen om financiële redenen – het oordeel van de Gemeenteraad zou kunnen vragen. De artistieke inhoud telt, de historie evenzo maar ook de vraag welke projecten wel en niet op financiele steun mogen rekenen. De afloop van een raadsdebat staat evenmin vast. Kijk maar naar vroeger, toen de Blokken van Struycken op de agenda stonden. Goede raad is duur, letterlijk en figuurlijk. Vandaar een poging tot een bescheiden aanbeveling in de vorm van een persoonlijke hitlijst: 1: Het Gezicht op Nijmegen; 2: De Kaaisjouwer; 3: De Waterwolf met toebehoren. Een geruststelling: alle beelden zijn ‘selfieproof’.
