Beelden en woorden, vastgelegd en opgetekend ter herinnering aan een korte vakantie in Frankrijk
Tijdens een korte vakantie in Frankrijk wandelde ik door het golvend heggenlandschap, ergens Charolles en Cluny. Vanaf de smalle wegen maar ook vanuit het bos viel het uitgestrekte heggenlandschap op, tussen tamelijk eenzame boerderijen. Op enkele weiden graasden de befaamde vleesrunderen, bekend van de veemarkt in Charolles. De eenvoudige houten hekken, waarlangs de boeren hun vee naar de weiden brengen, deden mij denken aan de hekken uit het Land van Maas en Waal, die Harrie Gerritz meer dan een halve eeuw geleden fotografeerde als elementen voor zijn grafie van het landschap. De kunstenaar uit Woezik gaf mij een boekje met afbeeldingen van hekken cadeau, toen ik voor de eerste keer een monotype van hem kocht: ‘Volg de perenroute’, een prent zonder hek maar (toen al) met een echte ladder.
Ver van huis, dus ook ver van het Land van Maas en Waal en ook ver van de befaamde Maasheggen in Noord-Limburg besloot ik ter herinnering aan mijn verblijf in Bourgondië hier en daar enkele opvallende hekken te fotograferen, zowel overdag en bij het ondergaan van de zon. De beelden van de hekken moesten ook zicht bieden op het bijzondere landschap, met weiden, heggen, en kleine en wat grotere bosgebieden, De loofrijke bomen zorgen voor extra afwisseling in het overwegend groene landschap. Ik trof niet ver van elkaar voldoende hekken voor een gevarieerd beeld van het weidegebied tussen de dorpen Verosvres en Dompierre-les-Ormes. De aangename stilte werd slechts onderbroken door het geloei van de runderen, die in de eerste week van juli afscheid hadden moeten nemen van hun kalveren.
Heggen zijn overigens niet alleen landschappelijke elementen. De vaak eeuwenoude heggen karakteriseren veelal ook in ecologisch en cultureel opzicht de streek, waar zij door mensenhanden zijn aangeplant. Ze geven structuur aan het coulissen- (of bacage-) landschap, waarin kleinschalige landbouwpercelen en weiden omzoomd worden door heggen, muurtjes en bosjes. Grotere bosgebieden, waar op kleine schaal bosbouw voorkomt, bedekken de heuvels van het Bourgondische landschap. De primaire functie van de heggen ligt in de scheiding van akkers en weilanden, soms in combinatie met muurtjes van gestapelde stenen. Maar heggen zijn ook ecologisch van betekenis. Vogels en kleine zoogdieren vinden in de heggen een rustplaats, insecten voedsel en het vee schaduw.
Terug naar de hekken, de eenvoudige, ook met de handgemaakte afscheiding van de weiden, die de boeren in d gelegenheid stellen hun vee te verplaatsen van de stal naar het weidegebied of van het ene naar het andere perceel. De boerenlandhekken hebben meestal eenzelfde structuur. Er valt weinig aparts aan te ontdekken. Maar in het landschap trekken zij toch de aandacht, als een onderbreking van het ritme van de heggen, als toegang tot een veelal groene weide of als overblijfsel uit een vervlogen tijd. Hekken bieden de wandelaar, langs de Maas, in het Land van Maas en Waal, en dus ook in het Bourgondische land zicht op de omgeving en tijd om stil te staan bij het landschap, dat mede door mensenhanden is gevormd, in de loop van de tijd, die een mensenleven te boven gaat.
