Een onmiskenbare blikvanger, vooral het opengaan van de grote, witte bloem: verklaring van de isymbolische betekenis
De Palmlelie, beter bekend onder de botanische naam Yucca, stond al in de tuin van de Willem Schiffsstraat 3 in Nijmegen, toen Ans en ik eind 1980 het vrijstaande hoekhuis kochten. In de loop van de jaren hebben we hier en daar wat aan de tuin veranderd, en de bestrating aangepast. Maar de grote lijnen bleven overeind, net zoals de Zilverspar op de hoek die in de meer dan vier decennia een forse omvang heeft bereikt. Ook de Palmlelie bleef staan, zonder tussen de heesters en kleine bomen op te vallen. Maar in de afgelopen weken veranderde plotseling het beeld. Uit de spitse, zwaardvormige en dus merkwaardige bladeren kwam ineens een lange steel omhoog met aanvankelijk kleine, tegen de steel gedrukte, dichte trossen. Vanaf dat ogenblik keek ik elke dag naar de palmlelie, om de veranderingen op de voet te kunnen volgen.
Afbeeldingen in boeken en op internet hadden mij intussen geleerd, dat ik witte bloemen mocht verwachten. Daar zag het eerst niet naar uit. Ik zag bij het uitkomen van de bloemen aanvankelijk roze en paarse kleuren. Maar tijdens en na het opengaan van de bloemen kreeg de witte kleur toch de overhand. De opening van de bloemtrossen duurde toch nog enkele dagen. Pas vier weken na mijn eerste waarneming stond de hele palmlelie in bloei stond. Toen het eenmaal zover was, bleek de Palmlelie een echte blikvanger, die de al genoemde zilverspar naar de kroon stak, ondanks de omvang van de immense boom. De Palmlelie zal maar korte tijd blikvanger zijn want de bloemblaadjes aan de onderkant vallen al af, wanneer de trossen aan de top net open zijn gegaan.
De palmlelie komt oorspronkelijk uit droge gebieden van Noord- en Midden-Amerika. De geschiedenis van de palmlelie leert, dat de plant zich gemakkelijk aanpast aan extreme omstandigheden. Hitte, droogte en arme grond hebben geen negatieve invloed op de palmlelie, die kennelijk met weinig voedingstoffen en water toch kan uitgroeien tot een fascinerende plant. Ik ben benieuwd, wanneer ik de volgende bloem tevoorschijn komt, eventueel uit de twee palmlelies, die in de afgelopen jaren ontstaan zijn uit de Yucca, die door de bouwer en eerste eigenaar van het huis aan de Willem Schiffstraat is aangeplant. Bij thuiskomst zal ik vaker kijken, hoe de Palmlelie erbij staat.
Toen ik onlangs een beeld zocht, waarmee ik ‘eenheid in verscheidenheid’ in beeldtaal kon weergeven, dacht ik meteen aan de Palmlelie, die op dat ogenblik volop in bloei stond. Ik wist toen nog niet, dat de Palmlelie in diverse culturen – het is immers een wereldwijd voorkomende plant – symbool staat voor veerkracht, zuiverheid en bescherming. Die waardevolle begrippen staan de toevoeging van eenheid in verscheidenheid niet in de weg, temeer waar de Palmlelie ook medicinale betekenis heeft. Extracten uit de bladeren van de Yucca worden op sommige plaatsen gebruikt voor de bestrijding van ontstekingen. Hoewel ik soms ook last heb van ontstekingen, laat ik mijn Palmlelie met rust. De plant met een meervoudige iconische betekenis mag verder groeien en opnieuw bloeien, ook als blikvanger in de Willem Schiffstraat, naast de gemeentelijke, duurzame wadi.