In 1993 maakte Harrie Gerritz van een eikenblad een grafisch teken van verbondenheid en vriendschap, een teken dat in november 2020 bevestigd werd

Toeval bestaat niet, zo leerde ik van kunstenaar Han Klinkhamer toen ik met hem sprak over het ontstaan van zijn landschapsschilderijen. Hij hield het op genade. Sinds die ontmoeting heb ik mij die uitspraak in wat sterkere bewoordingen eigen gemaakt: toeval bestaat niet, genade wel. Maar soms twijfel ik over de stelligheid van die (nog lang niet staande) uitdrukking. Zo ook onlangs tijdens een wandeling door over het pad Bovve Hel naar De But, het fraaie natuurgebied ten noorden van golfbaan Het Rijk van Nijmegen. Een op het eerste gezicht saai bos trok mijn aandacht vanwege de tegenstelling tussen de lange, dunne sparren, kaarsrecht in het gelid, en de omgezaagde bomen of omgevallen bomen, dwarsliggers alsof zij de weg door het bos wilden versperren. Wat een symboliek: de overgrote meerderheid van bomen staat recht overeind.

Even verder zag ik een heel andere paradox, een vreemd beeldrijm van een laag struikgewas – kennelijk de uitgroei van een eerder omgezaagde Amerikaanse eik – met de karakteristieke bladeren in bekende bruine herfstkleuren. Op de achtergrond was het bos met de kaarsrechte sparren nog steeds nadrukkelijk aanwezig. De tegenstelling kon niet groter zijn, het toeval – of de genade – evenmin. Want enkele dagen voor de wandeling hadden Sophie van Kempen en Klaas Bouwmeester ons bij de corona-proof viering van ons 60-jarig huwelijk verrast met One Leaf, een bijzondere grafiekmap van Harrie Gerritz. De kunstenaar uit Wijchen vond jaren geleden op zijn wandeltochten een eikenblad, dat hem inspireerde tot het maken van zeven even eenvoudige als indrukwekkende grafische prenten. De reeks begint met One Leaf Conceptual: de contouren van het blad op een achtergrond van geruit papier. De overige zeefdrukken zijn variaties op het thema Dancing Leaf.  

• 

• 

• 

Dat onze vrienden de map One Leaf hadden uitgekozen om ons te bemoedigen op de verdere levensweg was achteraf begrijpelijk. Terugdenkend aan de opening van Harrie Gerritz’ expositie Tekens van het landschap, waar ik de gasten mocht toespreken over de Toren van Babel, herinner ik me levendig het dankwoord van Harrie Gerritz aan pastor Marieke Meek. De kunstenaar onderstreepte zijn waardering voor de staf van Kerkelijk Centrum De Schakel in Wijchen met de aanbieding van een editie van de map One Leaf.  Sophie en Klaas waren ook aanwezig. Zij kwamen waarschijnlijk daar op de gedachte om Harrie Gerritz te vragen of hij nummer 20 van de 40 edities nog in zijn bezit had. Twintig plus veertig is immers zestig. Dat getal paste bij de mijlpaal, die we op 5 november 2020 in de stilte van de coronatijd passeerden.

• 

• 

• 

• 

• 

De map One Leaf (1993) bevat zeven, op het atelier van Piet Zegveld in Arnhem verzorgde zeefdrukken, vanaf een sober en eenvoudig ontwerp tot een gecompliceerd beeld, waarin zowel door de vormen als de kleuren een relatie tot het latere werk – schilderijen en grafiek – van Harrie Gerritz herkenbaar is. Alle zeefdrukken zijn gebaseerd op de bladvorm van een Amerikaanse eik – Quercus rubra – met een wigvormige bladvoet en vier tot vijf spitse, getande lobben. Die vorm verschilt duidelijk van de bladeren van de Wintereik – Quercus petraea – die vroeger vaak de Hollandse eik werd genoemd. Het blad van de Wintereik heeft een wigvormige voet, is ondiep en regelmatig gelobd. De bladhelften vormen elkaars spiegelbeeld. Anders dan bij de Amerikaanse eik ligt de grootste breedte van het blad ongeveer in het midden

Bij het doorbladeren van One Leaf keren mijn ogen steeds terug naar zeefdruk Dancing Leaf V, waar de delen van het blad een eigen, gekleurd leven gaan leiden zonder elkaar lps te laten. Het door Harrie Gerritz verbeelde eikenblad wordt daarmee een mooie metafoor voor de samenleving, de universele gemeenschap waar het elkaar vasthouden in goede en minder goede tijden vanzelfsprekend is, of zou moeten zijn. Eenheid in verscheidenheid, met de beelden van Damcing Leaf als eenzichtbaar teken van verbondenheid en vriendschap in een tijd, waarin saamhorigheid meer dan ooit geboden is. Harrie Gerritz tekende meer dan 25 jaar geleden het meervoudige eikenblad, waarschijnlijk zonder te beseffen, dat zijn verbeelding symbool zou kunnen staan voor saamhorigheid en gedeelde verantwoordelijkheid. 

NB: De afbeeldingen in het gallerij-format tonen allemaal een grijze schaduwrand aan de onderzijde, in tegenstelling tot de originele afbeeldingen. Onderzocht wordt wat daarvan de oorzaak is.