Artefact 289-1: Canonkunstproject van Andreas Hetfeld te Bathmen Kunststof op rode baksteen 

Canonvenster van Arkelsteen en Sallandse Landweer

Wie  binnendoor van Holten naar Bathmen wandelt, fietst of rijdt ziet even na de buurtschap Loo in de verte een op het eerste gezicht abstract kunstwerk. Dichterbij gekomen ontwaart de voorbijganger de contouren van een immense Potscherf, vastgezet op een grote sokkel van rode baksteen. Het is een opvallend kunstwerk van Andreas Hetfeld, de Nijmeegse kunstenaar, die al eerder mooie stalen – staaltje past niet in dit verband – van omgevingskunst heeft verwezenlijkt. Denk maar aan zijn Nesten in Antwerpen, Deventer en Berlijn of de Zonneboom in Nijmegen.

Andreas Hetfeld toont functie van Potscherf. Op de achtergrond: Land van Roeterdink

Zijn schepping in Bathmen, vlak bij de Oude Schipbeek, draagt de prozaïsche naam Canonkunstwerk Artefact 289-1. Het forse beeld maakt deel uit van het Canonkunstproject: een reeks van vijftien kunstwerken van het project Kunst en Ruimte van de Ijsselacademie en het Kunstenlab. De deelnemende kunstenaars kregen de vrije hand bij de verbeelding van onderwerpen uit de Canon van Overijssel. Te oordelen naar Artefact 289-1 is zulk een gedeeltelijk vrije opdracht – alleen het thema staat vast – een mooie uitdaging, ook voor Andreas Hetfeld die het verleden evenmin schuwt als de toekomst.

Onthulling van de Potscherf – Op de rug gezien Suus Baltussen, die met Andreas Hetfeld het beeld had ingepakt

De Potscherf is de artistieke verbeelding van het canonvenster’ Arkelstein en de Sallandse landweer. Het kunstwerk van Andreas Hetfeld verwijst naar het vroegere Kasteel Arkelstein, dat tussen 1360 en 1560 de stedelijke en bisschoppelijke handelsbelangen moest bewaken, als onderdeel van de befaamde Sallandse landweer. Na het verlies van de bisschoppelijke zeggenschap in 1528  verviel het kasteel geleidelijk aan tot in 1576 nog slechts een ruine resteerde. In 1646 besloot het gemeentebestuur van Deventer om Arkelstein volledig te slopen. Wat restte was een leeg landschap.

De wethouder van Deventer is beretrots op de aanwinst in zijn gemeente

Onzichtbare elementen van het vroeg gesloopte kasteel liggen achter de boerderij van de Familie Roeterdink. In 1870 had een voorouder het terrein van maar liefst 30 ha verworven. Een klein deel van het weiland is afgestaan voor de oprichting van het opvallende kunstwerk. Andreas Hetfeld heeft zich laten inspireren door een van de scherven, die op het terrein van de Famlie Roterdink zijn gevonden. Samen met de bakstenen sokkel vormt de Potscherf een bijzondere verwijzing naar vroegere tijden, toen het kasteel en de landweer bescherming boden tegen roof- en plundertochten.

Andreas Hetfeld legt aan de grote schare gasten uit hoe en waarom hij Arkelstein in de Potscherf heeft verbeeld

Een kleine honderd mensen waren op de winderige maar mooie zondag van 1 maart 2015 getuige van de feestelijke onthulling van het Canonkunstwerk ‘Arkelstein en de Sallandse landweer’. Andreas Hetfeld en zijn partner Suzanne Baltussen hadden in eendrachtige samenwerking de hele winter besteed aan het spectaculaire project.  Aan het uitpakken kwamen heel wat handen te pas, vooral van mensen die ook bij de bouw betrokken waren geweest. Insiders zoals de wethouder van Deventer, outsiders zoals ik zelf en toevallige voorbijgangers staken hun bewondering niet onder stoelen of banken. Latere passanten, die zich waarschijnlijk afvragen, wat die opvallende Potscherf daar langs de Looweg tussen Holten en Bathmen doet, krijgen op een informatiebord uitleg over het roemrijke verleden van Arkelsteinn, en zijn bouwer: vorst-bisschop Jan van Arkel uit Utrecht.