Impressie van en toespraak bij de viering van het 50-jarig priesterschap van Bernard van Welzenes o.s.b., tegelijk 50 jaar Aalmoezenier van het 50-jarig KSCC

Alle goede dingen in drieen: 50 jaar Priesterschap + 50 jaar Directeur KSCC + 50 jaar Rooms-Katholieke Schippersparochie: dat drievoudige jubileum van een halve eeuw meervoudige dienstbaarheid moet gevierd worden, zo besloot Aalmoezenier Bernard van Welzenes s.d.b. enkele weken voor Tweede Kerstdag 2021: de dag waarop de onvermoeibare Salesiaan met zijn parochianen en vrienden bij het drievoudige jubileum wilde stil staan. De Eucharistieviering op de Jos Vranken, zijn KSCC-kerkschip in de Nijmeegse Waalhaven, moest door de corona-maatregelen worden verschoven naar Tweede Pinksterdag 2022. Die verplaatsing naar de D-day van 2022 bleek achteraf een gouden greep. De Eucharistieviering kon plaats vinden op de kade, vlak voor de Jos Vranken, waarna de gasten na een gewaagde  wandeling over een loopbrug op het party-schip Jules Verne een fraaie entourage troffen voor een feestelijk samenzijn met de even blije als trotse Aal.

Gebeden tot Don Bosco met de toezegging van 100 Euro voor de oprichter van de Salesianen hadden gezorgd voor een zonnige ochtend, met wind en wolken, maar zonder de voorspelde regenbuien. Drie Salesianen gingen voor tijdens de indrukwekkende Mis: oud-bisschop Ad van Luyn, provinciaal overste W. Wambeke en uiteraard aalmoezenier Bernard van Welzenes. Zelf beschermd onder een tent zagen zij, hoe meer dan 300 gasten vol aandacht de Mis volgden. Ad van Luyn ‘vertaalde’ de lezingen van Tweede Pinksterdag in een gloedvolle preek, en pater-provinciaal Wambeke voegde na de mis een even kort als krachtig drie-punten-plan toe aan het arsenaal waarmee Bernard van Welzenes ondanks zijn leeftijd van 81 jaar verder trekt als ambulant priester, onder de mensen op het water en op de wal.

Bernard van Welzenes had mij enkele weken voor de viering van zijn drievoudig jubileum gevraagd of ik tijdens de ontvangst op de Jules Verne een toespraak wilde houden, omdat ik een halve eeuw geleden betrokken was bij de oprichting en vestiging van het KSCC en het aanmeren van eerste kerkschip. Dat verzoek kon ik uiteraard niet naast me neer leggen. Integendeel. Want sinds onze eerste contacten in 1972 is de verstandhouding gegroeid en de vriendschap steeds hechter geworden, in meer opzichten: persoonlijk maar ook politiek en bestuurlijk. Zelfs als aankomende en echte Knotsenburgers hebben we elkaar weten vinden en waarderen. Inspiratie voor mijn toespraak vond ik in de woorden, die ik eind jaren zestig tijdens een Nachtmis in de Carmelietenkerk aan de Doddendaal had gelezen: Gods volk onderweg. Als schipper naast God weet Bernard als geen ander waar en hoe hij zijn parochianen en vrienden moet bereiken en inspireren. Vandaar de volgende toespraak:

Bernard van Welzenes: met Gods volk onderweg

Begin jaren zestig hing in de kerk van de Karmelieten op de Doddendaal op een doek, waarop met kolossale letters ‘Gods volk onderweg’ stond. Kennelijk wilde Pastoor Cox met die woorden de bezoekers van de Nachtmis moed inspreken op hun eindige levensweg. Begeleiden van ‘Gods volk onderweg’ was de opdracht, die Salesiaan Bernard van Welzenes waarschijnlijk voelde, toen hij vijftig jaar geleden op weg toog als priester. Wist hij toen al, dat hij als meervoudig aalmoezenier diverse mijlpalen zou halen en passeren, op weg naar een volgend baken? Mijlpalen: wie kent ze niet? Letterlijk in de vorm van 100 of 200 meter-bermpaaltjes langs provinciale of nationale wegen. Figuurlijk als afbakening van een periode van instellingen of personen. Maar ook als virtueel teken op een persoonlijke levensweg: verjaardagen, trouwdagen, sterfdagen, jubilea, het bereiken van de pensioenleeftijd, het afleggen van een (meestal) eeuwige gelofte, en – voor mensen zoals Bernard van Welzenes – de dag van de priesterwijding. Bijna alleskunner, doorzetter en volhouder Bernard van Welzenes dacht bij zichzelf: laat ik enkele mijlpalen bijeen zetten, niet om kosten te sparen, wel om de lengte en breedte van zijn opdracht te markeren. Hij beseft ongetwijfeld, dat zijn talloze vrienden en kennissen al lang weten, dat hij een bijzondere mens is. En voor degenen, die die wetenschap ontberen, weet hij als geen ander in Nijmegen en daarbuiten media te bereiken, die graag verhalen optekenen over zijn omvangrijke werkterrein. Een podcast in woord en beeld ontbreekt intussen niet In Bernards gereedschapskist. Bij mijlpalen staat iedere mens even stil, om daarna gehaast of met gepaste snelheid de weg te vervolgen, ook wanneer de toekomst nog onzeker is. Bernards priesterwijding moet een mooie dag geweest zijn: een dag van stilte, overweging en gebed, maar ook een verwachtingsvolle feestdag. Vijftig jaar geleden begon Bernard zijn reis, met God onderweg, nieuwsgierig naar wat komen zou. Hij begon met de grote schippersfamilie, maar voegde daar later de kermisexploitanten en de circusondernemers aan toe. Ambulante mensen trokken en trekken hem. Zijn reislust moet een onbewuste drijfveer zijn.

Twee jaar voor Bernard’s priesterwijding begon ik zelf aan een reis, waarvan ik in 1970 lengte nog einddoel kende: het lidmaatschap van de Nijmeegse gemeenteraad. In die hoedanigheid ontmoette ik Bernard van Welzenes, toen hij bij de KVP-ers steun zocht voor de vestiging van het net opgerichte KSSC. Toen begon onze gezamenlijke tocht in Nijmeegse contreien, op weg naar nog onbekende mijlpalen. In 1972 wist ik niet, dat ik in 1977 lid van de Tweede Kamer zou worden en in 1978 Prins Carnaval van Knotsenburg? En in 1973 kon ik tijdens de uitvaart van de dochter van Embere van Gils, die Millingen aan de Rijn was verongelukt, niet weten, dat ik Bernard nog heel wat keren zou zien voorgaan bij de begrafenis van gemeenschappelijke vrienden. Ik herinner me zijn vriendelijk ‘bevel’ om drager te zijn bij de uitvaart van John Bertine, en ik denk aan Bernards voorgangerschap bij de crematie van Harm Scheepbouwer. Het jaar 1977 herinner ik me ook goed, omdat ik voor de Kamerverkiezingen op het KSCC-schip een spreekbeurt mocht houden, tussen het poseren voor het Kroegtafereel van Rob Terwindt door. In de jaren van mijn Kamerlidmaatschap wist Bernard mij uiteraard te vinden, net zo als Embere van Gils aan wie ik mijn kandidaatstelling te danken had. Het gemak waarmee Bernard bestuurders en politici weet in te schakelen kent overigens geen grenzen, zijn tegenprestatie evenmin. De Nijmeegse CDA-ers hebben veel Kerstvieringen op de Jos Vrancken beleefd. En, ook belangrijk: Bernard blijft een kritisch maar trouw CDA-lid.

Terug naar Gods volk onderweg: die woorden slaan niet alleen op de schippers, het kermisvolk en de circusartiesten, die steevast in de media opduiken wanneer de heldendaden van Bernard genoemd en geroemd worden. Gods volk onderweg betreft ook de Knotsenburgers, de Nijmeegse carnavalisten, die op Carnavalszondag in de Molenstraatkerk tijdens de feestelijke Eucharistieviering in Bernard van Welzenes een enthousiaste en inspirerende voorganger treffen. Bij de aansluitende Ummegang naar de Hommage aan de Sint Steven laat Bernard horen, dat hij ook de kunst van het buutrednerschap machtig is. Aan de mijlpalen, waarbij we vandaag stilstaan past ook een teken van en voor Knotsenburg, zonder specifiek jaartal. Bernard’s geestelijk adviseurschap van het Prinsenconvent kwam namelijk geleidelijk tot stand, tussen 1983 en 1986. Maar ook bij zijn carnavaleske activiteiten is Bernard een onmiskenbaar baken, al was het alleen al omdat Bernard het ‘elkaar vasthouden in goede en slechte tijden’ in praktijk bent, door gebed, kaarsen, persoonlijke woorden van troost en bemoediging. De oud-prinsen van Knotsenburg steken hun waardering voor Bernards inzet niet onder biechtstoelen of kerkbanken. Zij koesteren zijn richtingwijzer op de gedeelde mijlpaal. Gedeelde mijlpaal: ja: vandaag vieren alle vrienden feest rond die ene, grote  mijlpaal, waarop kleurrijke ringen verbeelden, waarom Bernard van Welzenes in bescheidenheid – dat wel – kan terugzien op grootse prestaties: 50 jaar priesterschap als Salesiaan en aalmoezenier, 50 jaar directeur van het KSCC50 jaar voorganger van de R.K. Schippersparochie15 jaar voorganger van de R.K. Parochie Kermis- en Circusparochie

Ik besloot mijn toespraak met de niet toevallige verwijzing naar twee politieke leermeesters, die op eerdere Tweede Pinksterdagen betrokken waren bij het begin van twee ‘KSCC-scheepstrajecten’: de Nijmeegse CDA-fractievoorzitter Herman van Montfoort opende op 7 juni 1976 het eerste KSCC-Parochiecentrum en CDA-premier Ruud Lubbers – hij was van 1978 tot 1982 mijn fractievoorzitter in de Tweede Kamer – opende op 19 mei 1986 de Jos Vranken, het tweede KSCC-Parochiecentrum op 19 mei 1986. Ik vroeg aan Bernard van Welzenes of het toeval of genade was, dat ik op 6 juni 2022 zelf kon zeggen: Acht en tachtig, Gods-allemachtig? Hoe het ook zij: zijn vrienden waren op die mooie Pinksterdag samen ‘Gods volk onderweg’. Bernard’s vrienden blijven bij de gedeelde mijlpaal zijn richtingwijzer volgen: teken en baken van betrokkenheid, dienstbaarheid, trouw en inzet: met Gods zegen tot in lengte van jaren. Op verzoek van hun geestrijk adviseur onderstreepten de aanwezige leden van het Prinsenconvent die oproep met hun lijflied: Drink een borrel, een glaasje bier of wijn.