Een nawinter wandeling in het eeuwenoude landschap van de oude Maasbocht tussen Oeffelt en Beugen

Even buiten het Brabantse Beugen ligt het natuurgebied De Grote Vilt, een halve-maan-vormige plas omgeven door rietkragen, broekbossen, veengebieden, cultuurland en weidegronden. De uitgestrekte plassen – doorsneden door een verharde landweg – zijn de restanten van een eeuwenoude bocht in de Maas. De meanderende rivier zocht na verloop van tijd de kortste weg, waardoor een gebied met stilstaand water ontstond. Kwelwater zorgt nu voor aanvulling van de unieke, bijna 10.000 jaar oude plassen, die tot halverwege de 19^e eeuw sterk zijn verveend. Tussen 1850 en 1920 werd nat veen gewonnen, gedroogd en afgevoerd via de al genoemde landweg, Moerasbaan geheten. Van 2007 tot 2010 is het vroeger veenmoeras veranderd in wat het nu is: een leefgebied voor ganzen, ooievaars en reigers.

Die Moerasbaan maakt deel uit van de wandelroutes langs en door De Grote Vilt. De zoektocht naar de toegangen van het unieke natuurgebied kost enige moeite, zelfs met de kaarten van verschillende wandelroutes. De wegen zijn smal en de parkeermogelijkheden beperkt. Vanuit Oeffelt biedt Portaal De Vilt aan de Beugenseweg de eerste mogelijkheid de auto te parkeren. Te voet gaat het dan verder over de Beugense weg, eerst naar dwarsstraat Hoog Werveld, en vervolgens over Laag Werveld naar de wandelroute om De Grote Vilt. Vanuit Beugen voert de Heiveldsestraat – een dwarsstraat van de Dorpsstraat – naar de Moerasbaan, waar aan de rechter kant kort voor De Grote Vilt zes auto’s geparkeerd kunnen worden. De wandelaar kan de Moerasbaan volgen, of in de richting Beugen lopen, langs de overvloedige rietkragen.

Na een paar honderd meter wordt de kerktoren van Beugen zichtbaar, en even later ook de Beugense molen. Na het bereiken van de bocht om De Grote Vilt doemt plotseling een ooievaarsnest op. Op en het water vermaken de grauwe ganzen zich, te oordelen naar hun typische geluiden. De fiere ooievaar – overigens alleen op zijn of haar nest – blijft geruime tijd zichtbaar, tot de viersprong bij het Letste Vercken van Helbroek. Dat ijzeren beeld herinnert aan het laatste varken in wat tot de varkenspest een dichtbevolkt varkensdomein was. Bij dat even eenvoudige als indrukwekkende beeld slaat de wandelaar linksaf op het smalle Kerkepad. De naam doet vermoeden, dat het pad naar de kerk in Beugen leidt: een optie dus om uit Beugen de kortste weg naar De Grote (en Kleine) Vilt te vinden. Langs het Kerkepad staat een plat, tweedimensionaal plaatstalen beeld van een turfsteker, een figuur uit vervlogen tijden. 

Het Kerkepad komt uit op Laag Merveld, de noordelijke asfaltweg langs De Grote Vilt. Aangekomen bij de Moerbaan, kort na een kleine parkeerplaats–, kan de wandelaar, die meer dan 3,5 km wil lopen, rechtsaf staan naar De Kleine Vilt, een minder forse waterplas, die begin 20e eeuw ontstaan is als een kleiwinningsput voor een steenfabriek in de naaste omgeving. Is de voettocht om De Grote Vilt voldoende, dan voert de Moerbaan rechtstreeks terug naar de parkeerplaats, met een fraai zicht op de uitgesterkte waterplassen. Dat die plassen daar al meer dan tien eeuwen liggen, versterkt het gevoel, dat tussen Beugen en Oeffelt de tijd heeft stilgestaan, ondanks de noodzakelijke vernieuwing in 2010 en de herinrichting plus uitbreiding in 2020.